Mykotoksyny w Kukurydzy 🌽 Zagrożenia, Rodzaje i Normy Bezpieczeństwa

Mykotoksyny to substancje szkodliwe dla ludzi i zwierząt i roślin wytwarzane przez grzyby pleśniowe. Mykotoksyny trudno było wykryć, bo nawet niewielkie ilości powodowały zatrucie ludzi i zwierząt.

Ze względu na etap produkcji, w którym następuje porażenie grzybem i powstają mikotoksyny można wyróżnić dwie różne grupy grzybów: polowe, rozwijające się w trakcie wegetacji roślin i przechowalnicze, rozwijające się w przechowalniach.

W czasie wegetacji kłosy i kolby są porażone przez grzyby z rodzaju Fusarium.

Na kłosach jest to fuzarioza kłosów, a na kolbach fuzarioza kolb. W efekcie porażenia pojawia się szereg mykotoksyn. Najważniejszymi z nich ze względu na częstość występowania i właściwości toksyczne są:

Każda mykotoksyna działa inaczej, reakcje zależą od gatunku, wieku i ilości spożytej toksyny. Deoksyniwalenol zmniejsza pobieranie pokarmu, a w większym stężeniu powoduje wymioty, biegunkę, obniża odporność i zmniejsza przyrosty masy ciała. Najbardziej wrażliwe są świnie.

Działanie Zearalenonu zbliżone jest do hormonu płciowego. Działanie jego w paszy w stężeniu powyżej 1 ppm wywołuje zaburzenia w cyklu rozrodczym. Może prowadzić do zmniejszenia wagi płodów, poronień, bezpłodności, a także powoduje uszkodzenia organów rodnych. Na jego działanie najbardziej wrażliwa jest trzoda chlewna, większe stężenia są niekorzystne również dla bydła.

Fumonizyny uszkadzają komórki układu nerwowego, prowadząc do gąbczastości mózgu u koni. Mogą powodować częściową lub całkowitą ślepotę, drgawki a w niektórych przypadkach śmierć zwierząt. U świń mogą powodować zapalenie płuc, u gryzoni nowotwór wątroby, a u ludzi nowotwór przełyku. U drobiu powodują spadek wagi, oraz zwiększoną śmiertelność.

W Polsce stężenie mikotoksyn jest stosunkowo niskie w porównaniu z innymi krajami europejskimi i niższe niż średnie dane światowe.

Mikotoksyny nie są kumulowane w organizmach zwierząt i ludzi, ale kumulowane są szkodliwe efekty ich działania. Oprócz ograniczenia mikotoksyn w trakcie rozwoju roślin, ważne jest aby zapobiec gromadzeniu się mikotoksyn w czasie przechowywania. W niewłaściwych warunkach ziarno może zostać porażone przez grzyby z rodzaju Aspergillus i Penicillum, które mogąprodukować ochratoksynę, uszkadzającą nerki. Wilgotność ziarna nie powinna oscylować przy 12%. Dosuszone ziarno i dobrze wietrzone w magazynie zapobiega pojawianiu się grzybów magazynowych.

📸 Przykłady Porażenia Kukurydzy przez Pleśnie – Etapy Rozwoju Mykotoksyn

Poniższe zdjęcia pokazują, jak pleśń rozwija się w kukurydzy. Takie porażenie może prowadzić do powstania mykotoksyn – groźnych trucizn dla ludzi i zwierząt. Na pierwszym zdjęciu widać początek psucia się kolby. Pojawia się biały nalot – to znak, że grzyb zaczyna atakować ziarno. Drugie zdjęcie pokazuje kukurydzę już mocno zarażoną. Zielona pleśń rozlała się po całym rzędzie – takie ziarno nie nadaje się do niczego. Trzecie zdjęcie to już całkiem zepsute kolby. Widać, że cała kukurydza pokryta jest nalotem i nie da się jej użyć ani na jedzenie, ani na paszę.

Zalecane Normy Mykotoksyn w Paszach dla Zwierząt 🐄🐖🐓

Tabela 1 pokazuje dopuszczalne ilości mykotoksyn w paszach dla różnych gatunków zwierząt. Zawiera cztery główne toksyny i informuje, ile ich może być w paszy, żeby nie szkodziły zdrowiu.

Czy Mykotoksyny Są Groźne dla Ludzi?

Tak, mykotoksyny są bardzo groźne dla ludzi. To trucizny wytwarzane przez pleśnie, które mogą pojawić się na kukurydzy zbożach czy orzechach. Nawet jak wygląda wszystko dobrze te toksyny mogą być w środku i nie da się ich wyczuć smakiem ani zapachem.

Gotowanie czy pieczenie ich nie usuwa. Długie jedzenie skażonej żywności może uszkodzić wątrobę, żołądek, a nawet powodować raka. Nawet mała ilość może zaszkodzić, zwłaszcza dzieciom i osobom starszym.

Trzeba pamiętać, że mykotoksyny to nie to samo co toksyny bakteryjne. Jedne robią pleśnie a drugie bakterie – i chociaż oba są groźne powstają w innych warunkach i trzeba je inaczej zwalczać.