Charakterystyka Warzyw Kapustnych 🥦🥬 Odmiany, Cechy Wspólne

Warzywa kapustne należą do rodziny kapustowatych (Brassicaceae) czyli grupy roślin o podobnych wymaganiach i budowie, uprawianych głównie dla liści, różyczek lub zgrubiałych łodyg.

W starszych opracowaniach rodzina ta bywa też nazywana krzyżowymi (Cruciferae), a do najczęściej uprawianego gatunku należy Brassica oleracea. Chociaż nazwy te bywają stosowane zamiennie i w zasadzie obie są poprawne.

Warzywa kapustne stanowią jedną z najważniejszych grup roślin warzywnych w Polsce. Ze względu na niski koszt produkcji i możliwość przechowywania przez zimę, warzywa kapustne dostępne są prawie przez cały rok.

Rodzaje i odmiany Warzyw Kapustnych

Z gatunku Brassica oleracea w Polsce uprawia się odmiany botaniczne:

Wszystkie te odmiany botaniczne pochodzą prawdopodobnie od jednego przodka, jakim była kapusta dzika- Brassica oleracea L. var. silvestris, spotykana na do dnia dzisiejszego na wybrzeżu atlantyckim, na południowych wybrzeżach Anglii i Irlandii, oraz Morzu Śródziemnym. Odmiany botaniczne powstały w warunkach klimatu umiarkowanego, wilgotnego, w wyniku ewolucji wzajemnych przekrzyżowań, oraz świadomych zabiegów hodowlanych człowieka. Wskutek tego wszystkie rośliny kapustne maja podobne wymagania środowiskowe, uprawowe, nawozowe i pielęgnacyjne.

Największe podobieństwa występują w zakresie optymalnych temperatur i wilgotności. Rośliny te rosną najlepiej przy stosunkowo niskich temperaturach, zależnie od odmiany botanicznej, wynosi 15-20°C. Krótkotrwałe spadki temperatury, nawet poniżej 0° nie są dla warzyw kapustnych szkodliwe. Dłuższe okresy chłodów w pierwszej fazie wzrostów działają na rośliny kapustne jarowizująco, wywołując zjawisko pośpiechowatości. Wymagania co do wilgotności gleby i powietrza wszystkie rośliny kapustne maja prawie jednakowe. Warzywa te najlepiej rosną w klimacie wilgotnym, nadmorskim. Gdy są uprawiane w rejonach suchszych, wymagają nawadniania do uzyskania należytego plonu. Wszystkie warzywa kapustne są wrażliwe na niedobór światła. Niedobór ten, zwłaszcza w fazie rozsady, łatwo powoduje wyleganie.

Warzywa kapustne udają się najlepiej na glebach zwięzłych o wysokiej zawartości próchnicy. Najkorzystniejszy odczyn gleby dla warzyw kapustnych waha się w granicach pH 6,2-7. System korzeniowy roślin kapustnych sięga 1,2-1,5 m, a nawet głębiej i jest na całej długości rozgałęziony. Jedynie kalarepa korzenie raczej w płytszych warstwach gleby i nie tak silnie rozgałęzione. W skutek działania niskich temperatur w pierwszym okresie rozwoju rośliny kapustne, a zwłaszcza kalarepa, mają skłonność do wybijania w pędy kwiatostanowe w pierwszym roku wegetacji. Ta skłonność warzyw kapustnych wymaga prowadzenia produkcji rozsady odmian wczesnych w pomieszczeniach o temperaturze 15-16°C. Temperatura ta musi być utrzymana aż do okresu hartowania rozsady przed sadzeniem jej na miejsce stałe, kiedy stopniowo należy ją obniżać.

Do wytworzenia pędów kwiatostanowych i nasion w drugim roku wegetacji konieczny jest dla roślin kapustnych okres spoczynku, trwający co najmniej 3-4 tygodnie przy niskiej temperaturze w granicach 1-3°C. Wyjątek stanowią kalafiory i brokuł, które są roślinami rocznymi. Wschodzące siewki, a potem młoda rozsada warzyw kapustnych, wykazują pewne różnice morfologiczne mimo znacznego, zwłaszcza na pierwszy rzut oka podobieństwa. U kalafiora można zauważyć trzy rodzaje zabarwienia hypokotylu: silnie wybarwiony antocyjanem, o słabym zabarwieniu i prawie bez antocyjanu.

Siewki kapusty głowiastej białej i włoskiej nie wykazują żadnych różnic w zabarwieniu hipokotylu, podobnie jak siewki kalarepy i kapusty brukselskiej. Siewki kapusty czerwonej i niebieskiej kalarepy maja silnie wybarwione antocyjanem liście i hipokotyl. Dalsze różnice występują dopiero po wykształceniu się pierwszego liścia właściwego. Pierwszy liść kapusty głowiastej, brukselskiej, kalafiora i kalarepy nie jest owłosiony. Lekkie owłosienie można natomiast zauważyć na pierwszym liściu kapusty włoskiej. Liście kalarepy są charakterystycznie ząbkowane.

Nasiona poszczególnych gatunków roślin kapustnych są bardzo trudne do rozróżnienia. Niewielkie różnice występują w kształcie, wypełnieniu, barwie i połysku nasion, są jednak niekiedy spowodowane różnym przebiegiem pogody w okresie rozwoju względnie przechowywania po zbiorze. Nasiona warzyw kapustnych są kulisto owalne lub prawie kuliste, rzadziej kanciaste, maja też zawsze bruzdkę od strony znaczka. Dojrzałe nasiona odznaczają się barwą ciemnobrunatną.