Czarna plamistość roślin krzyżowych

Czarna plamistość roślin krzyżowych.

Patogen. Sprawcami choroby są różne gatunki grzybów z rodzaju Alternaria, najczęściej A. brassicola, A. alternata i A. brassicae z klasy Hyphomycete, z rzędu Moniliales.

Rośliny żywicielskie. Kapusta i inne rośliny uprawne, oraz dziko rosnące z rodziny krzyżowych.

Występowanie. Powszechnie w świecie.

Objawy i szkodliwość. Pierwsze objawy występują na siewkach. Na podliścieniowej części łodygi powstają lokalnie podłużne zbrunatnienia. Niekiedy łodyga zamiera, a jej powierzchnia pokrywa się aksamitnym, brunatno czarnym nalotem zarodnikującej grzybni. Obecność takiego nalotu jest ważną cechą diagnostyczną. W fazie siewek objawy chorobowe zdarzają się też na liścieniach. Są to brunatne, nekrotyczne plamki, najczęściej na brzegu blaszki jednego z liścieni. Niektóre z porażonych liścieni stopniowo zamierają. W późniejszym okresie wzrostu roślin następuje przerwa w występowaniu objawów porażenia i dopiero w drugiej połowie lata, a zwłaszcza w końcowej fazie wegetacji, powstają na liścieniach owalne, ciemnobrunatne plamy, z charakterystycznym dla tej choroby centrycznym strefowaniem. Powierzchnia plam pokrywa się, podobnie jak na siewkach, nalotem grzyba. W odróżnieniu od innych chorób roślin kapustnych plamy są dość duże od 0,5 do kilku cm średnicy, zwykle pojedyncze, w różnych miejscach blaszki liściowej. Na nasiennikach objawy chorobowe występują w postaci podłużnych zbrunatnień na pędach, a porażone łuszczyny zamierają, zwykle od części wierzchołkowej. Grzyby z rodzaju Alternaria także wtórnie zasiedlają osłabioną tkankę liści w miejscach porażenia przez mączniak rzekomy, co może utrudniać diagnozę. W produkcji wczesnej i średnio wczesnej kapusty oraz kalafiora choroba ta nie ma większego znaczenia. Natomiast w produkcji późnych odmian kapusty, szczególnie z przeznaczeniem na przechowywanie w stanie świeżym, może być przyczyną przyspieszonego gnicia liści okrywowych. Wyjątkową podatność na chorobę ma kapusta chińska i to przez cały okres wzrostu. W końcowej fazie następuje masowe porażenie liści rozetowych i okrywowych. Na plantacjach nasiennych tej kapusty choroba pojawia się każdego roku i może być przyczyną dużych strat w plonie nasion.

Rozwój. Pierwszym źródłem choroby są zakażone nasiona, zimotrwałe rośliny z rodziny krzyżowych, resztki porażonych roślin, a na plantacjach nasiennych także materiał wysadkowy. Na porażonej tkance grzyby obficie zarodnikują. Powstają wielokomórkowe, ciemnooliwkowe zarodniki konidialne, z przegrodami poprzecznymi i podłużnymi. Ich wielkość jest zróżnicowana. Szerokość wynosi od kilku do kilkunastu mikrometrów, długość zaś od kilkunastu do około 100 µm. Zarodniki gatunku A. brassicae wyrastają z poszczególnych komórek zarodników strzępki rostkowe. Do zakażenia wystarcza 8 godzinne zwilżenie liści. Przedłużanie się tego okresu zwiększa prawdopodobieństwo infekcji. Poszczególne fazy procesu chorobowego przebiegają najszybciej w temperaturze 25-27°C. Dlatego choroba rozwija się szczególnie szybko w okresie letnim. W tym czasie objawy porażenia w postaci plam występują 2-3 dni po infekcji, a w ciągu następnych paru dni następuje zarodnikowanie. Podczas okresu wegetacyjnego istnieje wiele sposobów rozprzestrzeniania się choroby w tym przez wiatr, owady czy też z kroplami deszczu.

Zwalczanie. Podstawową metodą zapobiegania chorobie jest produkcja zdrowych nasion, które można uzyskać stosując systematyczne opryskiwanie plantacji nasiennych preparatami grzybobójczymi, mniej więcej co 10 dni, przede wszystkim w okresie wykształcania się i dojrzewania łuszczyn.