🧄 Typy i Odmiany Czosnku – Podział, Charakterystyka i Zastosowanie 🌱

Czosnek nie wytwarza nasion i nie tworzy odmian, lecz typy, które ulegają dużej zmienności. W Polsce odmiany można zaliczyć do dwóch grup: wytwarzające (ozime) i nie wytwarzających pędów kwiatostanowych (jare).

Polskie odmiany czosnku ozimego w zależności od długości okresu wegetacji dzielimy na wczesne, średnio wczesne, średnio późne i późne.

Odmiany dzielą się jako polecane do przemysłu farmaceutycznego, przetwórczego, spożywczego i bezpośredniego spożycia.

Ma główki wielkości od 45-90 g. W grupie form ozimych rośliny tworzą główki regularne, zaokrąglone lub eliptyczne, złożone z jednego okółka ząbków. Liczba ząbków jest mała, lecz poszczególne ząbki są duże.

Główki są słabo okryte łuskami okrywającymi i źle się przechowują. Czosnek ten jest uprawiany na użytek letni, jesienny i wczesnozimowy. Ze względu na złe przechowywanie oraz wytrzymałość na niskie temperatury sadzony jest jesienią. Poszczególne typy czosnku w tej grupie mają różną skłonność do tworzenia pędów kwiatostanowych. Typy te ze względu na tworzenie dużych główek są bardzo plenne.

Czosnek nie wytwarzający pędów kwiatostanowych tworzy główki nieregularne, składające się z dużej ilości małych ząbków ułożonych spiralnie w 2-3 okółkach. Są one lepiej okryte łuskami okrywającymi i lepiej się przechowują (10-12 miesięcy). Sadzony jest przede wszystkim wiosną.

Obecnie w przemyśle farmaceutycznym, przetwórczym i do bezpośredniego spożycia preferowane są odmiany jare charakteryzujące się dużą zawartością olejków eterycznych i siarkowych.

Grupa typów czosnków wytwarzających pędy kwiatostanowe

• Typ czosnku dolnośląskiego. Główki spłaszczone, o ząbkach dużych, barwy fioletoworóżowej. W jednym okółku 5-7 ząbków.
• Typ czosnku z okolic Latowicza. Główki nieregularne, o dużej liczbie ząbków barwy fioletoworóżowej. Niewielki procent roślin tworzy roślin tworzy pędy kwiatostanowe.
• Typ czosnku z okolic Pienin. Główki spłaszczone, składające się z 6-8 ząbków. Kwiatostan z cebulkami powietrznymi o kształcie wydłużonym.
• Typ czosnku ze wschodnich rejonów Polski, oraz okolic podwarszawskich. Główki duże, składające się z 6-8 bardzo dużych i grubych ząbków, barwy szarobrunatno fioletowej. Uprawiany jest z sadzenia jesiennego.

Grupa typów czosnków nie wytwarzających pędów kwiatostanowych

• Typ czosnku podgórski – Główki średniej wielkości, o masie 30 g, złożone z 5-11 ząbków, barwy fioletowo szarej. Łuski okrywające grube, ściśle przylegające. Przechowuje się bardzo dobrze. Uprawiany jest z sadzenia wiosennego i jesiennego. Ze względu na łagodny smak nadaje się do konsumpcji.
• Typ czosnku nizinny, topolski – Główki o masie 25-40 g, złożone z 5-20 ząbków barwy jasnordzawoszarej. Łuski okrywające średniej grubości, przezroczyste, łatwo odpadające. Ze względu na ostry smak przydatny dla przemysłu farmaceutycznego i bezpośredniego spożycia.

lista odmian czosnku

Jarus– jedyna odmiana jara charakteryzująca się zróżnicowana wielkością ząbków w obrębie główki, polecana do bezpośredniego spożycia (może się przechowywać do 12 miesięcy), oraz na potrzeby przemysłu przetwórczego i farmaceutycznego.

Arkus– wczesna odmiana ozima o wysokim plonie, polecana do przemysłu przetwórczego i farmaceutycznego.

Harnaś– najwcześniejsza o wysokim plonie, przeznaczona na potrzeby przemysłu przetwórczego i farmaceutycznego.

Huzar– odmiana „bezstrzałkowa” ( nie wytwarzająca pędu kwiatostanowego) o wysokim udziale plonu handlowego w plonie ogólnym, charakteryzująca się silnie przylegającą łuską, przeznaczona do bezpośredniego spożycia oraz na potrzeby przemysłu przetwórczego i farmaceutycznego.

Mega– odmiana ceniona za ostry smak, przeznaczona przede wszystkim dla przemysłu farmaceutycznego i spożywczego, ale również do bezpośredniego spożycia.

Ornak– odmiana o największych ząbkach, charakteryzująca się bardzo ostrym smakiem, przeznaczona do bezpośredniego spożycia, oraz na potrzeby przetwórczego i farmaceutycznego.

Charakterystyka odmian czosnku polskiej hodowli – Tabela